Griffith Üniversitesi araştırmacıları, bir bakterinin burundaki koku alma sinirinden geçerek, farelerin beynine girebildiğini, burada Alzheimer ve demans hastalığının habercisi olan belirtiler oluşturduğunu keşfetti.
Scientific Reports dergisinde yayınlanan çalışma, Chlamydia pneumoniae'nin merkezi sinir sistemini istila etmek için burun boşluğu ile beyin arasında uzanan siniri kullandığını gösterdi. Beyindeki hücreler, buna Alzheimer hastalığının ayırt edici özelliği olan amiloid beta proteini biriktirerek tepki verdi.
Dünyada bir ilk olan araştırmanın ortak yazarlarından biri olan Clem Jones Nörobiyoloji ve Kök Hücre Araştırmaları Merkezi Başkanı Profesör James St John, "Chlamydia pneumoniae'nın doğrudan burundan çıkıp beyne gidebileceğini ve burada Alzheimer hastalığına benzeyen patolojileri başlatabileceğini gösteren aşamadayız. Bunun bir fare modelinde gerçekleştiğini gördük ve kanıtlar, bu durumun potansiyel olarak insanlar için de korkutucu olabileceğini gösterdi" açıklamasında bulundu.
Farenin burnundaki koku alma siniri, doğrudan havaya maruz kalıyor ve kan-beyin bariyerini atlayarak beyne giden kısa bir yol sunuyor. Virüsler ve bakteriler de beyne kolay giriş yolu olarak burayı tercih ediyor.
Yeni hedef insanlar üzerinde deney
Merkezdeki ekip araştırmanın bir sonraki aşamasını planlamaya başladı. Araştırmacılar aynı yolun insanlarda da var olduğunu kanıtlamayı amaçlıyor.
Profesör St John, "Bu çalışmayı insanlarda da yapmamız ve sözkonusu yolun aynı şekilde işleyip işlemediğini teyit etmemiz gerekiyor. Bu, pek çok kişi tarafından önerilmiş ancak henüz tamamlanmamış bir araştırma. Aynı bakterilerin insanlarda da olduğunu, ancak oraya nasıl ulaştıklarını henüz çözemediğimizi biliyoruz" diyerek devam etti ve geç başlangıçlı Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltmak isteyen kişilerin, burun zarlarına iyi bakmaları için bazı basit adımlar atmalarını önerdi.
Burun karıştırmaya dikkat
"Burnunuzu karıştırmak ve burnunuzdaki tüyleri yolmak iyi bir fikir değildir" diyen Profesör St John, "Burnumuzun iç kısmına zarar vermek istemeyiz ancak burnumuzu karıştırmak ve yolmak buna sebep olabilir. Burun zarına zarar verirseniz, beyninize giden bakterilerin sayısını artırabilirsiniz" uyarısında bulundu.
"Koku testlerinin Alzheimer ve bunama için de potansiyel bir dedektör olabileceğini, çünkü koku alma duyusunun kaybının Alzheimer hastalığının erken bir göstergesi olduğunu" söyleyen Profesör St John, "Bir kişinin 60 yaşına gelmesinden itibaren koku testlerinin erken bir dedektör olarak faydalı olabileceğini" öne sürüyor.
Öte yandan Profesör St John, bu tür haftalıkların risk faktörleri arasında sadece yaş değil, çevresel maruziyetin de önemli olduğunu, bakteri ve virüslerin kritik bir rol oynadığını düşündüklerini sözlerine ekledi.
Çek Elini Burnundan!
Neredeyse her yerde karşılaştığımız bir davranış ‘’burun karıştırma’’.
Trafikte kırmızı ışıkta iken göz göze gelince ellerini burnundan çeken insanlar, ya da iş yerinde yoğun şekilde çalışmaya dalmışken kafamızı kaldırdığımızda iş arkadaşımızın burnunu kurcalarken yakalamak.
Bu bir hastalık mıdır?
Psikolojik olarak ne gibi sebeplerden kaynaklanmaktadır?
Çocuğumun sürekli eli burnunda, bu durum beni rahatsız ediyor.
Gözümüze hoş görünmeyen bu davranış biçimini sırf ortadan kaldırmak için karşımızdaki çocuğa ya da kişilere kendi kafamıza göre birçok hastalık tanısı koyarız. Karşımızdaki bir kişi ise ‘’sende tik bozukluğu var ‘’ ya da karşımızdaki çocuk ise ‘’sen kötü çocuk olursun elini çekmezsen gibi.’’
Eğer elini burnundan hiç çekmeme durumu varsa yani bu kompulsif sık tekrarlanan bir durum ise ve gerçekten elini kullanma işlevini bozma derecesinde ise ancak bir tür rahatsızlık olarak doktora başvurulabilir. Öncelikle çocuğun gideceği yer kulak burun boğaz bölümünden sinüslerinin kontrolü olacaktır. Burun mukozasındaki salgının kuruyup onu rahatsız etmesinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı kontrol edilmelidir. Burnumuzdaki tüycükler dışardaki kirli havanın süzülüp akciğerlerimize ulaşmasını sağlarken; soğuk havalarda havayı ılıtarak, sıcak havalarda ise nemlendirerek havanın akciğerlerimize ulaşmasını sağlarlar. Arada kuruması ve onu bir mendil yardımı ile almamız oldukça normaldir.
Sadece bunu gözler önünde görüntü kirliliği oluşturarak yapmak insanlar için rahatsız edici bir durumdur.
Hindistan’da Andrade ve Srihari adlı iki doktor burun karıştırma konusunu daha yakından incelemiş ve insanlarından günde ortalama dört kere ellerini burunlarına götürdüğü sonucuna ulaşmışlardır. Belki kaşınıyor belki de temizleme ihtiyacını mendille değil, parmaklarıyla yapıyor. Ama çoğu insan dalgın olduğundan dolayı elinin altında olan burnuna parmağını sokuyor. Belki düşünürken belki bir şeye karar verirken.
NE YAPMALIYIM?
Çocuğun dalgın iken mi yoksa gerçekten bir sorun olduğu için mi bu davranışı tekrar ettiğini çözümlemelisiniz. Eğer ciddi bir kaşıntı var ise üst solunum yollarını kontrol için doktora başvurabilirsiniz.
Eğer ciddi bir durum gözlemlemediyseniz onunla bu tür bir iletişim etkili olacaktır;
Parmakla burun karıştırmak hoş görüntüsü olmayan bir davranıştır. Bazen daldığımda benim de elim burnuma gidebilir. O zaman beni uyarır mısın tuvalete ya da banyoya gidip temizleyeyim. Aynı şekilde ben de seni görürsem uyarırım. Anlaştık mı?
Toplum içinde bu davranışı sergiliyorsa çocuğun davranışını üzerinden bir utanç duyarak ‘’yapma ,çek elini’’ şeklinde tepkiler yerine eline başka bir şey vererek onu oyalama yöntemini seçebilirsiniz. Elini meşgul edecek boyama kitabı, renkli kalemler ya da ses çıkaran parmak aktivitesi sağlayan oyuncaklar tercih edilebilir.
Çocuk ve Ergen Terapisti
Sümeyra Yapıcı
https://www.instagram.com/psychologicalcounselor/?hl=tr
https://halktv.com.tr/saglik/burnunuzu-karistirirken-bir-daha-dusunun-alzheimer-ve-demans-riskini-artiriyor-700301h
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorum KURALLARI: Hakaret içerici ve kanuni olarak suç teşkil edecek paylaşımlarda bulunmak yasaktır. Sorumluluk tamamen siz ziyaretçilere aittir.